नूरुद्दीन महमूद (१११७-११७३)- अत्यंत प्रख्यात व शूर असा सीरियाचा अताबक्षवंशीय मुसुलमान राजा.

विभाग सोळावा: धम्मपद- नेपाळ 
           
नूरुद्दीन महमूद (१११७-११७३)- उर्फ मलिक-उल्अदिल, ख्रिस्ती धर्मयुद्धकालीन एक अत्यंत प्रख्यात व शूर असा सीरियाचा अताबक्षवंशीय मुसुलमान राजा. हा स. ११४६ त गादीवर आला. याचा वडील भाऊ सैफुद्दीन व हा, यांनीं सीरियाचा प्राचीन राजवंशांतील राजपुत्र अल्पअर्सलान याचा पराभव करून तो सर्व प्रांत काबीज केला. नूरच्या बापानें पॅलेस्टाईनमधील लॅटिन ख्रिस्त्यांच्या विरुद्ध जें धर्मयुद्ध पुकारलें होतें, तेंच पुढें चालविण्यांत नूरचीं पहिली वर्षे गेलीं. यानें एडेसा येथें कैद केलेल्या ख्रिस्त्यांची निदर्यपणें कत्तल केली व तें शहर बचिराख करून टाकिलें. हें शहर परत घेण्याकरितां फ्रान्सचा राजा सातवा लुई याच्या हाताखालीं यूरोपीय लोकांनीं दुसरें धर्मयुद्ध सुरू केलें (११४८). परंतु नूरनें व त्याच्या सेल्जुक तुर्कांनीं इंग्रजांचा धुव्वा उडवून दिला. एडेसा मुसुलमानांच्याच हातांत राहिलें व दमास्कसच्या वेढ्यांत तिसर्‍या बाल्डविनचा व यूरोपीयनांचा पुरा मोड (त्यांच्या आपसांतील मत्सरानें) झाला. त्यामुळें नूरची सत्ता जास्त वाढली. त्यानें अँटिओकच्या रेमंडला लढाईंत ठार करून तें राज्य खालसा केलें (११४९) व जेरुसलेमचा व एडेसाचा राजा जोसेलाईन कोर्टने यास पकडून कैदेंत टाकिलें आणि तेबलशेर, रावेनडेन वगैरे त्याच्या राज्याचा बहुतेक भाग जिंकून घेतला. पुढें बाल्डविननें दमास्कसचा राजा मुजीरुद्दीन याचा पराभव केल्यानें तेथील प्रधानमंडळानें मुजीरास पदच्युत करून तो सर्व प्रांत नूरच्या हवालीं केला (११५४). त्यानें दमास्कस ही राजधानी करून पॅलेस्टाईनचा भोंवतालचा सर्व प्रांत व ईजिप्तच्या फातिमाइट सरहद्दीपर्यंतचा प्रांत हस्तगत करून राज्यांत सुधारणा करून मशिदी, विद्यालयें, दवाखाने, पाणपोया वगैरे सुरू केल्या; नंतर त्यानें ईजिप्तहि खालसा केला. नूरचा प्रबल शत्रू बाल्डविन स. ११६२ त मेला. मेसापोटेमियावर नूरचा पुतण्या सुभेदार होता. नूर आतां जवळ जवळ ईजिप्तचाहि राजा झाला. त्याचें नांव बगदादच्या खलिफासारखें खुत्ब्यांत व खुद्द मक्का-मदिना येथील प्रार्थनेंत येऊं लागलें. त्याचा सेनापति सालहउद्दीन हा यापुढें हळू हळू स्वतंत्र बनूं लागला व त्यानें ईजिप्त आपल्या काबूंत घेण्यास प्रारंभ केला; तेव्हां त्याच्यावर स्वारी करण्याकरितां तयारी करीत असतां नूरुद्दीन हा एकाएकीं मरण पावला (११७३). त्याच्या मागून त्याचा लहान मुलगा मलिकउस् सालह इस्माइल हा गादीवर आला पण तो अज्ञान व दुर्बळ असल्यानें सालहउद्दीननें ईजिप्त व दमास्कासच्या राज्याचा बहुतेक प्रांत जिंकून घेतला. [बील]

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Yashodharman

Image
Yashodharman Yashodharman  ( Gupta script :    Ya-śo-dha-rmma , [1]   IAST :  Yaśodharman ) (r. 515 - 545) was a ruler of  Malwa , in central  India , during the early part of the 6th century. He belonged to the  Aulikara  dynasty. [2]  He conquered much of the  Indian subcontinent between c. 530-540 CE according to  Mandsaur pillar inscription . [3] Yashodharman The defeat of the  Alchon Huns  of  Mihirakula  by King Yashodharman at  Sondani  in 528 CE. Maharaja of Malwa Reign 515 - 545 CE Religion Hindu The name    Śrī Yaśodharmma ("Lord Yashodharman") in  Gupta script  in Line 4 of the  Mandsaur stone inscription of Yashodharman-Vishnuvardhana . [1] History Edit Towards the end of the 5th century, India came under attack from the  Hunas . Yashodharman and possibly the Gupta emperor,  Narasimhagupta , defeated a  Huna army and their ruler  Mihirakula ...
Read more

Varāhamihira

Image
Varāhamihira Language Watch Edit Varahamihira wrote the  Brihat samhita , an influential encyclopedic text in Sanskrit. This text exists in many Indian scripts, and was copied, preserved in Hindu, Jain and Buddhist temples and monasteries. Varāhamihira  ( c.  early 6th-century), also called  Varāha  or  Mihira , was a Hindu astronomer and polymath who lived in  Ujjain (Madhya Pradesh, India). He was born in the  Avanti region , roughly corresponding to modern-day  Malwa (part of Madhya Pradesh, India) , to Adityadasa. According to one of his own works, he was educated at Kapitthaka. [1] The Indian tradition believes him to be one of the "Nine Jewels" ( Navaratnas ) of the court of ruler  Yashodharman  Vikramaditya of Malwa. [2] [3]  However, this claim appears for the first time in a much later text and scholars consider this claim to be doubtful because neither Varahamihira and Vikramaditya lived in the same century nor did Va...
Read more

महान सम्राट कृष्णदेव राय

8 अगस्त महान सम्राट कृष्णदेव राय का संपूर्ण इतिहास भारत के सर्वाधिक शक्तिशाली शासक कृष्ण देवराय (1509 ई.-1529 ई.) :- राजा कृष्ण देवराय के पूर्वजों ने एक महान साम्राज्य की नींव रखी जिसे विजयनगर साम्राज्य (लगभग 1350 ई. से 1565 ई.) कहा गया। देवराय ने इसे विस्तार दिया और मृत्यु पर्यंत तक अक्षुण बनाए रखा। विजयनगर साम्राज्य की स्थापना इतिहास की एक कालजयी घटना है। 'विजयनगर' का अर्थ होता है 'जीत का शहर'। इस राज्य की प्रमुख राजधानी का नाम हम्पी और डम्पी था। हम्पी के मंदिरों और महलों के खंडहरों को देखकर जाना जा सकता है कि यह कितना भव्य रहा होगा। इसे यूनेस्को ने विश्‍व धरोहर में शामिल किया है। जिस तरह वर्तमान में न्यूयॉर्क, दुबई और हांगकाग विश्व व्यापार और आधुनिकता के शहर हैं, वैसे ही उस काल में हम्पी हुआ करता था। भारतीय इतिहास के मध्यकाल में दक्षिण भारत के विजयनगर साम्राज्य को लगभग वैसी ही प्रतिष्ठा प्राप्त थी, जैसी कि प्राचीनकाल में मगध, उज्जैनी या थाणेश्वर के साम्राज्य को प्राप्त थी।   इस साम्राज्य के सबसे यशस्वी सम्राट कृष्ण देवराय की ख्याति उत्तर के चित्रगुप्त मौर्य, पुष्यमित...
Read more